De Nederlandse Onafhankelijkheidsrede wordt uitgesproken door een vooraanstaande en bekende (internationale) gezagsdrager, politicus, wetenschapper, opinieleider of journalist, die uit hoofde van functie, positie of inzicht kan bijdragen aan de duiding van ontwikkelingen in het denken over onafhankelijkheid.
De line-up van sprekers tot nu toe is van hoge kwaliteit en senioriteit. In 2018 werd de rede gehouden door Piet Heijn Donner, destijds vicevoorzitter van de Raad van State en dus de “onderkoning” van Nederland. Het jaar daarop sprak onze oud-vicepremier Jan Terlouw de Onafhankelijkheidsrede uit. In 2020 gaf Herman van Rompuy, voormalig voorzitter van de Europese Raad en premier van België, in zijn Onafhankelijkheidsrede een analyse van het belang van Europa voor de onafhankelijkheid van staten. Het jaar erna sprak vooraanstaand NRC-correspondent en publiciste Caroline de Gruyter. In ’22 stond de gehele viering van de Nederlandse Onafhankelijkheid vanzelfsprekend in het teken van de onafhankelijkheidsstrijd van Oekraïne. Het land vaardigde de internationaal bekende schrijver Andrej Kurkov af. En dit jaar – op 26 juli – zal de voormalig president van Letland, mevrouw Vaira Vīķe-Freiberga haar visie op statelijke onafhankelijkheid ten beste geven.
